[ΑΡΘΡΟ] Ο Κάθετος Ενεργειακός Διάδρομος: Ελληνική στρατηγική ευκαιρία ή άσκηση επί χάρτου;
November 7, 2025
Ξεκάθαρη είναι η σημερινή απάντηση της Κομισιόν για τη σημασία του ηλεκτρικού καλωδίου Ελλάδας-Κύπρου στη γραπτή ερώτηση που κατέθεσε ο ευρωβουλευτής και μέλος της επιτροπής Ασφάλειας & Άμυνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νικόλας Φαραντούρης. Ο Έλληνας ευρωβουλευτής είχε ζητήσει «ξεκάθαρη στήριξη από τη Κομισιόν» και «καταδίκη των τουρκικών απειλών» μετά τα γεγονότα της Κάσου.
Στην σημερινή απάντησή του ο Επίτροπος Ενέργειας Jørgensen ξεκαθαρίζει ότι: α) η Κομισιόν στηρίζει ανεπιφύλακτα το έργο και β) οι απειλές της Τουρκίας είναι έωλες και δεν μπορούν να σταματήσουν ένα πρότζεκτ Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος.
Ειδικότερα, ο Επίτροπος στη σημερινή του απάντηση σημειώνει ότι «ο αγωγός διασύνδεσης «Great Sea Interconnector» (GSI) είναι ένα «έργο στρατηγικής σημασίας» που θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, η σημασία του οποίου μόλις υπογραμμίστηκε από τις διακοπές ηλεκτρικής ενέργειας που σημειώθηκαν στην Κύπρο τον Αύγουστο του 2025. Αναμένεται επίσης να μειώσει σημαντικά το ενεργειακό κόστος για τους καταναλωτές. Όπως αναφέρει, «η Επιτροπή υποστηρίζει σθεναρά το έργο GSI», το οποίο είναι έργο κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) και στο οποίο έχει διατεθεί επιχορήγηση ύψους 657 εκατ. EUR στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη».
Οι απειλές της Τουρκίας
Αναφορικά με τις απειλές της Τουρκίας μετά τα γεγονότα της Κάσου, ο Επίτροπος Jørgensen τονίζει ότι η Επιτροπή αποδίδει «ύψιστη σημασία στη διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων όλων των κρατών μελών, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας». Και συνεχίζει: «Η αταλάντευτη προσήλωση στις σχέσεις καλής γειτονίας, στις διεθνείς συμφωνίες και στην αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και η αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της, εξακολουθούν να αποτελούν βασική προϋπόθεση για την εξασφάλιση ενός σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας».
Σε δηλώσεις του από το Σαράγεβο που συμμετέχει σε επίσημη αποστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Νικόλας Φαραντούρης σημείωσε ότι «είναι σαφές ότι το έργο έιναο στρατηγικής σημασίας και πρέπει να υλοποιηθεί. Καλώ την Ελληνική και Κυπριακή Κυβέρνηση να προχωρήσουν άμεσα αγνοώντας τις απαράδεκτες και παράνομες απειλές της Τουρκίας με τη σφραγίδα και των ευρωπαϊκών θεσμών.
Η ερώτηση Φαραντούρη
Στις 4 Σεπτεμβρίου ο ευρωβουλευτής Νικόλας Φαραντούρης κατέθεσε γραπτή ερώτηση στην Κομισιόν ως εξής:
Θέμα: Ολοκλήρωση του Great Sea Interconnector
Η διασύνδεση της Κύπρου με το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο μέσω του έργου Great Sea Interconnector αποτελεί καθοριστικό βήμα για την ενεργειακή ολοκλήρωση της Ένωσης. Εντάσσεται στους στόχους για μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού, και κατ’ επέκταση συνάδει με την ανάγκη να μειωθεί η εξάρτηση από εισαγόμενους υδρογονάνθρακες.
Ωστόσο, παρά την οικονομική και πολιτική στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το έργο βρίσκεται το τελευταίο διάστημα σε αβεβαιότητα. Από τη μία πλευρά, η Τουρκία επιχειρεί να το παρεμποδίσει με απειλές χρήσης βίας και παράνομους και αβάσιμους ισχυρισμούς, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις πολιτικές της στρατηγικές σε περιφερειακό επίπεδο. Από την άλλη πλευρά, παρατηρούνται αντεγκλήσεις μεταξύ κυπριακών και ελληνικών αρχών και φορέων (ΑΔΜΗΕ) ως προς τις εκατέρωθεν υποχρεώσεις και εν τέλει ως προς την οικονομική βιωσιμότητα του έργου, γεγονός που δημιουργεί πρόσθετες καθυστερήσεις.
Παρά τις αντιξοότητες, υπάρχει μία κοινή και αδιαμφισβήτητη συνιστώσα: η ολοκλήρωση του Great Sea Interconnector είναι προς όφελος της Ευρώπης συνολικά. Πρόκειται για έργο ευρωπαϊκής στρατηγικής σημασίας, που ενδυναμώνει την εσωτερική αγορά ενέργειας, ενισχύει την περιφερειακή ασφάλεια και συνδέει για πρώτη φορά ενεργειακά την Κύπρο με την υπόλοιπη Ένωση.
Ερωτάται, επομένως, η Επιτροπή:
- Τι προτίθεται να πράξει ώστε να διασφαλίσει την ταχεία ολοκλήρωση του έργου;
- Πώς προτίθεται να αντιμετωπίσει τη στρατιωτική απειλή της Τουρκίας κατά ενός στρατηγικού ευρωπαϊκού έργου;
