Φαραντούρης στην Κομισιόν για το καλώδιο Ελλάδας-Κύπρου: «Κάποιοι δεν θέλουν το έργο»
September 4, 2025
Toward a Transformative and Fair EU Approach to Post-Disaster Reconstruction
September 6, 2025
Η Ευρώπη χρειάζεται ευελιξία στις δημοσιονομικές δαπάνες πολιτικής προστασίας.
Ενώ η Ευρώπη θρηνεί νεκρούς από πλημμύρες και πυρκαγιές, οι ευρωπαϊκές δημοσιονομικές προτεραιότητες παραμένουν αναστραμμένες.
Το 2024 υπήρξε η πιο καταστροφική χρονιά από ακραία καιρικά φαινόμενα εδώ και πάνω από δεκαετία σε όλη την Ευρώπη. Την ίδια ώρα η ΕΕ ενεργοποιεί «ρήτρες διαφυγής» για να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες κατά 650 δισ. ευρώ έως το 2028.
Μήπως η Ευρώπη χρειάζεται μια στρατηγική επανεστίαση των δημοσιονομικών της προτεραιοτήτων;
Η πραγματικότητα του 2024 – 2025 ή όταν η φύση εκδικείται.
Το 2024-2025 το συνολικό κόστος από θεομηνίες και φυσικές καταστροφές για την Ευρώπη ξεπέρασε τα 20 δισ. ευρώ και έφερε νέες δοκιμασίες και στη χώρα μας. Ταυτόχρονα βέβαια αναδείχθηκαν ολιγωρίες και αντιφάσεις, τα αδιάθετα π.χ. ευρωπαϊκά κονδύλια ύψους 1,1 δισ. ευρώ, όπως αποκάλυψε πρόσφατα το Documento.
Ωστόσο, ανεξαρτήτως της ελληνικής κυβερνητικής ολιγωρίας, η ευρωπαϊκή δημοσιονομική δυστοπία συνεχίζεται. Κι ενώ η κλιματική κρίση στοιχίζει δεκάδες δισεκατομμύρια ετησίως, η ΕΕ επέλεξε να παρέχει προνομιακή δημοσιονομική μεταχείριση μόνο για στρατιωτικούς εξοπλισμούς.
Τον Ιούλιο του 2025, 15 κράτη-μέλη έλαβαν έγκριση για ενεργοποίηση της εθνικής «ρήτρας διαφυγής» των δημοσιονομικών κανόνων, επιτρέποντας επιπλέον αμυντικές δαπάνες έως 1,5% του ΑΕΠ ετησίως για τέσσερα χρόνια.
Η παραδοξότητα είναι εμφανής: ενώ η εθνική ασφάλεια δικαιολογεί χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων, η κλιματική ασφάλεια –απειλεί άμεσα τις ζωές των πολιτών– παραμένει υποταγμένη στη δημοσιονομική πειθαρχία.
Η οικονομία της πρόληψης: καθαρές θέσεις εργασίας, μείωση εκπομπών.
Κάθε ευρώ που επενδύεται στην πρόληψη κλιματικών κινδύνων «αγοράζει» πολλαπλάσια εξοικονόμηση σε αποζημιώσεις
και ανακατασκευές. Σύμφωνα με μελέτες της ΕΕ, οι επενδύσεις πρόληψης μπορούν να δημιουργήσουν έως 500.000 θέσεις εργασίας έως το 2050. Η έρευνα και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών πρόληψης αντιπροσωπεύουν έναν τομέα με τεράστιες δυνατότητες καινοτομίας και εξαγωγών.
Παράλληλα, οι επενδύσεις σε φυσικές λύσεις –αποκατάσταση υγροτόπων, αντιπλημμυρικά δάση, αστικό πράσινο– συμβάλλουν στη μείωση εκπομπών CO₂ και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Είναι επενδύσεις που «πληρώνουν διπλά»: προστατεύουν από κινδύνους και μειώνουν τις αιτίες τους. Προτάσεις για μια «Ευρωπαϊκή ασπίδα πρόληψης». Η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης πρέπει λοιπόν να περιλαμβάνει και την κλιματική ασφάλεια.
Προτείνω:
- «Ρήτρα διαφυγής»: Ιση ή προτεραιοποιημένη δημοσιονομική ευελιξία για δαπάνες πολιτικής προστασίας, ανθεκτικότητας υποδομών και Ε&Α τεχνολογιών πρόληψης, αντίστοιχη προς την «αμυντική ρήτρα».
- Αντιπλημμυρικά με κριτήρια κινδύνου: Υποχρεωτικά standards ανθεκτικότητας για όλα τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, βασισμένα σε κλιματικές προβλέψεις και όχι σε ιστορικά δεδομένα.
- Εξοπλισμός και στελέχωση μονάδων πολιτικής προστασίας: Κοινές ευρωπαϊκές προμήθειες πυροσβεστικών αεροσκαφών, δρόνων και εξοπλισμού, με μόνιμες προτοποθετήσεις rescEU αντί για περιστασιακές κινητοποιήσεις.
- Συνεχής ενεργοποίηση Copernicus/EMS: Διασύνδεση με εθνικές πλατφόρμες έγκαιρης προειδοποίησης και ανοιχτά δεδομένα για εκπαίδευση πολιτών και τοπικών αρχών.
- Πρόγραμμα Ε&Α για τεχνολογίες πρόληψης: Στοχευμένη χρηματοδότηση καινοτομιών με ρήτρα απασχόλησης υψηλής ειδίκευσης και χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος.
*Ο Νικόλας Φαραντούρης είναι ευρωβουλευτής (Τhe Left), μέλος της Επιτροπής Προϋπολογισμού, Περιβάλλοντος, Ασφάλειας και Αμυνας και συντονιστής της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου – Ευρωπαϊκή Εδρα Jean Monnet