[ΑΡΘΡΟ] Η «επανεθνικοποίηση» ενός ευρωπαϊκού προϋπολογισμού

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ – TA NEA

Παρουσιάστηκε αυτή την εβδομάδα στις Βρυξέλλες απ’ την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η πρόταση του επόμενου προϋπολογισμού της ΕΕ 2020-2034 (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο – ΠΔΠ, Multiannual Financial Framework – MFF).

Η Κομισιόν προωθεί ένα μοντέλο «εθνικού φακέλου» με ενοποίηση πολιτικών και ταμείων και περικοπές κονδυλίων σε κρίσιμους τομείς, όπως η Περιφερειακή Συνοχή και η Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Ας δούμε μερικά στοιχεία. Ως προς το ύψος: η Κομισιόν αναφέρεται σε ένα ΠΔΠ της τάξης του 1,26% του ΑΕΠ της ΕΕ. Ωστόσο, αυτό γίνεται με συνυπολογισμό του κόστους αποπληρωμής του Ταμείου Ανάκαμψης (Next Generation EU), που ανέρχεται σε 0,11% του ΑΕΠ της ΕΕ για την επόμενη 7ετία. Αρα, στην πραγματικότητα, το νέο ΠΔΠ, όπως προτείνεται από την Κομισιόν, κινείται στο ίδιο επίπεδο με το τρέχον, δίχως να περιέχει πραγματικές αυξήσεις (όπως παραπλανητικά ανακοινώθηκε), ενόψει μάλιστα αυξημένων αναγκών.

Ως προς τον πληθωρισμό: η Κομισιόν προτείνει έναν μηχανισμό προσαρμογής στον πληθωρισμό με δύο επίπεδα (ανάλογα με το ύψος του πληθωρισμού), ο οποίος όμως έχει ατέλειες και μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες της αγοραστικής δύναμης του νέου ΠΔΠ (εάν λ.χ. έχουμε έναν πληθωρισμό 2,99% για την περίοδο 2028-2034, η αγοραστική δύναμη του ΠΔΠ θα μπορούσε να μειωθεί έως και κατά 6,5%).

Δομή – συγχωνεύσεις – μειώσεις: η πρόταση της Κομισιόν αλλάζει ριζικά τη δομή του ΠΑΠ. Προβλέπονται, με την επίκληση της μεγαλύτερης ευελιξίας και της απλούστευσης, συγχωνεύσεις προγραμμάτων και ταμείων – κάτι που από μόνο του εγείρει ανησυχίες για τη διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στην παρακολούθηση της υλοποίησης πολιτικών. Συγκεκριμένα, η πρόταση περιλαμβάνει ενοποίηση, υπό τα νέα Εθνικά και Περιφερειακά Σχέδια Εταιρικής Σχέσης (στο μοντέλο του Ταμείου Ανάκαμψης – RRF) των ταμείων και των πόρων για τη συνοχή, την περιφερειακή και
αγροτική ανάπτυξη, τη γεωργία, την αλιεία, τη μετανάστευση, την ασφάλεια και τον έλεγχο των συνόρων. Ο συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός τους συνεπάγεται μια μεγάλη μείωση σε σύγκριση με το τρέχον ΠΔΠ (-56 δισ. ευρώ).

Από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) κόβονται πάνω από 80 δισ. ευρώ σε σχέση με το τρέχον ΠΔΠ, το οποίο σημαίνει μείωση κατά 10% στον Πυλώνα 1 και στο Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων, ενώ πολλές επιμέρους απώλειες αναμένεται να προκύψουν στη συνέχεια

Απεναντίας, θα διατεθούν 131 δισ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας για επενδύσεις στην άμυνα (πενταπλάσια σχεδόν χρηματοδότηση σε σύγκριση με το τρέχον ΠΔΠ). Εξάλλου, το σκέλος στρατιωτικής κινητικότητας του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα δεκαπλασιαστεί. Έως και 100 δισ. θα κινητοποιηθούν για την Ουκρανία. Ο κίνδυνος της «επανεεθνικοποίησης»: εξίσου σημαντικό θεωρώ τον κίνδυνο «επανεθνικοποίησης» του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού με κατακερματισμό των ευρωπαϊκών πολιτικών και ταυτόχρονη υποβάθμιση των τοπικών και περιφερειακών Αρχών, αντίστοιχη με τη λογική του σχεδιασμού και της υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης. Η προσέγγιση αυτή προκαλεί σοβαρές ανησυχίες τόσο ως προς τη διαφανή και αξιοκρατική όσο και ως προς την αποτελεσματική διαχείριση των κονδυλίων από διεφθαρμένες ή αναποτελεσματικές κεντρικές κυβερνήσεις κρατών – με λών (τρέχουσες δικαστικές εξελίξεις στη χώρα μας το επιβεβαιώνουν).

Συμπέρασμα: ξεκινάμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαπραγματεύσεις με την Επιτροπή επί ενός σχεδίου πολυετούς προϋπολογισμού που μειώνει κρίσιμα κονδύλια, δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των καιρών και δεν προσφέρει πραγματικές εγγυήσεις αποτελεσματικότητας προς όφελος των πολιτών. Αποδοκιμάσαμε (διαπαραταξιακά και διακρατικά) την πρόταση. Τώρα θα πρέπει και να την αναστρέψουμε.

Ο Νικόλας Φαραντούρης είναι ευρωβουλευτής (The Left)